Migdałki pełnią ważną funkcję w układzie odpornościowym człowieka. Jednak w pewnych okolicznościach lekarz może zalecić ich usunięcie – czasem bowiem zamiast chronić przed chorobami, tylko się do nich przyczyniają. W jakich okolicznościach wycina się migdałki i jak wygląda taki zabieg?
Wskazania do usunięcia migdałków
Położone w głębi gardła migdałki to skupiska tkanki limfatycznej wielkości około 2 cm. Stanowią część tzw. pierścienia Waldeyera. Pełnią one rolę „obrońcy” – chronią organizm przed dostaniem się do jego wnętrza chorobotwórczych patogenów. Wyróżniamy migdałki podniebienne, migdałek gardłowy oraz migdałek językowy. Leżą one na granicy układu oddechowego i pokarmowego.
Pomiędzy 3. a 7. rokiem życia dziecka migdałki powiększają się w sposób fizjologiczny. Układ odpornościowy małego człowieka jeszcze nie jest w pełni ukształtowany – łatwiej wtedy o różnego rodzaju infekcje. Dzieci są też bardziej podatne na alergie. Wszystkie te czynniki pobudzają migdałki do wyjątkowo intensywnej pracy – takiej, która często przekracza ich możliwości. Nadmiernie powiększone, wywołują wiele powikłań – utrudnione oddychanie, częste anginy czy zapalenie gardła.
Jeśli nadmiernie przerośniętych migdałków nie da się zmniejszyć innymi metodami (m.in. podnoszeniem odporności czy glikokortykosteroidami), lekarz może zalecić ich usunięcie. Specjalistą leczącym tego typu nieprawidłowości jest laryngolog.
Wskazaniem do zabiegu jest znaczny, przewlekły przerost migdałków. Stan ten wiąże się z uciążliwymi objawami, takimi jak:
· Nawracające infekcje dróg oddechowych
· Stale utrzymujący się stan zapalny
· Przewlekłe zapalenie migdałków
· Częste anginy i nacieki okołomigdałkowe
· Ropnie
· Bezdech senny
· Upośledzona drożność nosa – problem z prawidłowym oddychaniem przez nos
· Zwężenie trąbek słuchowych oraz nozdrzy tylnych
· Nieprawidłowe ukształtowanie zgryzu i twarzoczaszki
Zabieg wycięcia migdałków wykonywany jest przede wszystkim u dzieci. Rzadziej – u młodzieży oraz osób starszych.
Na czym polega usuwanie migdałków?
Migdałki usuwa się w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. U najmłodszych zabieg najczęściej wykonywany jest w narkozie, w pozycji leżącej. Jeśli lekarz po konsultacji z pacjentem zadecyduje o możliwości zastosowania znieczulenia miejscowego, pacjent zwykle przyjmuje podczas zabiegu pozycję siedzącą.
Chirurgiczne usuwanie migdałków wykonuje się przez usta. W zależności od rodzaju nieprawidłowości, laryngolog decyduje o wyborze jednej z trzech metod: tonsillektomii, tonsillotomii lub adenotomii.
Metody usuwania migdałków
Tonsillektomia to całkowite usunięcie migdałków. W tym celu oddziela się je od otaczających tkanek i wycina wraz z ich torebką przy pomocy narzędzi chirurgicznych. Aby zatamować krwawienie, wykorzystuje się elektrokoagulację bądź narzędzia typu nóż harmoniczny, które zamykają naczynia krwionośne za pomocą ciepła. Czasem używa się też podwiązek naczyniowych.
Tonsillotomia polega na przycięciu migdałków podniebiennych. Zabieg ten wykonuje się wyłącznie u dzieci. Wskazaniem do tonsillotomii jest stan, w którym migdałek powiększa się i przerasta, jednak nie wykazuje cech zapalenia. Pozwala to uniknąć całkowitego usuwania tych narządów.
Adenotomia to usunięcie migdałka gardłowego. Po zabiegu wykonanym przy użyciu specjalnego narzędzia chirurgicznego do nosogardła wprowadza cię tampon i uciska przez kilka minut. Czynność ta pozwala zatamować krwawienie.
Niezależnie od tego, jaki rodzaj zabiegu zaleci laryngolog, do wycięcia migdałków trzeba się odpowiednio przygotować. Przede wszystkim 10 dni przed operacją nie wolno zażywać leków typu aspiryna – rozrzedzających krew. Tydzień przed zabiegiem odstawiamy wszelkiego rodzaju niesterydowe leki przeciwzapalne. Jeśli operacja planowana jest rano, pacjent musi być na czczo. W innych przypadkach jedzenie i picie odstawiamy 6 godzin przed zabiegiem.
Przeciwwskazania do usuwania migdałków
Choć usunięcie migdałków przynosi trwałą poprawę stanu zdrowia, w niektórych przypadkach wykonanie tego zabiegu nie jest zalecane. Przede wszystkim metod takich jak tonsillektomia, tonsillotomia i adenotomia nie wykonuje się u najmłodszych dzieci. W okresie przed-przedszkolnym migdałki dopiero rozwijają się i „uczą” coraz lepiej radzić sobie z atakującymi organizm zarazkami. Na tym etapie zaleca się wdrożenie leczenia zachowawczego. Może ono obejmować podnoszenie odporności dziecka, podawanie leków łagodzących objawy infekcji dróg oddechowych, ale też odpowiednią profilaktykę.
Kolejna grupa pacjentów mających przeciwwskazania do usunięcia tych narządów to pacjenci z niedoborem żelaza (anemią) oraz niską krzepliwością krwi. A także zmagający się z różnego rodzaju anomaliami anatomicznymi, m.in. rozszczepem podniebienia bądź rozdwojeniem języka.
Przeciwwskazaniem do usuwania migdałków są też zaburzenia neurologiczne oraz zaburzenia nerwowo-mięśniowe.
Zalecenia po usunięciu migdałków
Po zabiegu wycięcia migdałków pacjent powinien pozostać w szpitalu na obserwacji przynajmniej przez dobę. W tym czasie przyjmuje leki przeciwbólowe oraz antybiotyk, który zapobiega rozwojowi infekcji. Nawet po opuszczeniu szpitala należy dużo odpoczywać w pozycji leżącej i unikać wysiłku fizycznego.
Duże znaczenie mają też pokarmy, które spożywamy w okresie rekonwalescencji. Jak wcześniej wspomniano, migdałki znajdują się w miejscu, gdzie łączą się drogi oddechowe i pokarmowe. Dlatego też, aby zminimalizować dolegliwości bólowe i uniknąć podrażnienia tkanek, należy unikać potraw pikantnych, kwaśnych, gorących, smażonych i tłustych. Najlepiej, by dieta miała postać półpłynną. Bardzo ważne jest też picie dużej ilości niegazowanej wody mineralnej.
Ból gardła nasilający się przy przełykaniu można łagodzić lekami przeciwbólowymi, np. paracetamolem. Podczas odpoczynku głowę dobrze jest trzymać nieco wyżej – zmniejszy to obrzęk tkanek. Pełen okres rekonwalescencji po usunięciu migdałków trwa około 2 tygodni. Po tym czasie pacjent zaczyna odczuwać pozytywne skutki wykonanego zabiegu.
