Dobry ciśnieniomierz to nie jedyny warunek dokładnego wykonania badania ciśnienia krwi. Aby uzyskany wynik był miarodajny, trzeba się do pomiaru odpowiednio przygotować. Ważna jest m.in. pora dnia i regularność, odpowiednie ułożenie ciała, a nawet czas, jaki upłynął od ostatniego posiłku.
Regularne badanie ciśnienia krwi to konieczność nie tylko u osób cierpiących na choroby układu krążenia, ale u wszystkich, niezależnie od wieku. Nieleczone nadciśnienie tętnicze wywołuje poważne konsekwencje zdrowotne. Aby szybko zareagować na ewentualne nieprawidłowości, należy regularnie się badać.
Jak przygotować się do pomiaru ciśnienia krwi?
Badanie ciśnienia krwi w nieodpowiednim momencie, bez przygotowania, może dać niemiarodajny wynik. Zanim więc wykonasz pierwszy pomiar, koniecznie zapoznaj się z instrukcją dołączoną do ciśnieniomierza. Nawet jeśli planujesz wykonanie badania w przychodni lub skorzystanie z aparatu ogólnodostępnego np. w aptece, pamiętaj o kilku bardzo ważnych zasadach:
Bezpośrednio przed pomiarem ciśnienia krwi odpocznij kilka minut w pozycji siedzącej, z podpartymi plecami. Jeśli czujesz się podenerwowany lub bardzo zmęczony, możesz potrzebować nieco więcej czasu. Pośpiech nie jest wskazany w tym badaniu.
Odczekaj co najmniej godzinę od ostatniego posiłku. Jak najdłużej od badania powstrzymaj się od picia kawy i palenia papierosów. Niezbędne minimum to 30 minut.
Zadbaj o prawidłową temperaturę ciała. Jeśli jesteś zmarznięty, najpierw się ogrzej. Jeśli spocony w wyniku upału – odpocznij i ochłoń. Wynik pomiaru ciśnienia krwi może też zaburzać gorączka lub osłabienie.
Zrelaksuj się. Łatwo powiedzieć, trudniej zrobić, szczególnie gdy na badanie w przychodni pędzisz prosto z pracy. Postaraj się jednak zadbać o to, by w momencie badania nie być zestresowanym. Ciśnienie krwi w takich okolicznościach prawie zawsze jest podwyższone.
Poza wymienionymi zaleceniami, mierzenie ciśnienia krwi nie wymaga specjalnego przygotowania. Nie trzeba być na czczo ani wprowadzać żadnych większych ograniczeń w codziennych czynnościach.
Jak mierzyć ciśnienie krwi w domu?
Zakup domowego ciśnieniomierza to jedna z najlepszych inwestycji – pozwala utrzymać kontrolę nad prawidłowością pracy układu krążenia w domowym zaciszu, każdego dnia. Momenty, w których jesteśmy wypoczęci o poranku lub w spokoju odpoczywamy po całym dniu są najlepsze do uzyskania miarodajnych wyników badania.
Wykonując pomiar ciśnienia krwi w domu, pamiętaj o poniższych zasadach:
Badaj się w stałych porach – rano i wieczorem. Najlepiej, jeśli pomiędzy pomiarami występują równe odstępy czasu, np. pierwsze badanie o 8.00, a drugie o 20.00. Aby potwierdzić uzyskany wynik, wykonaj każdy pomiar dwa razy w odstępie 5 minut. Jeśli uzyskane wartości są rozbieżne, odczekaj dodatkowe parę minut i wykonaj badanie ponownie.
Badaj się na czczo rano, a wieczorem – bezpośrednio przed przyjęciem leków i minimum godzinę po posiłku.
Pomiar wykonuj zawsze na lewej ręce. Jedynie w przypadku, gdy lekarz stwierdzi słabe krążenie krwi w tej kończynie, może zalecić wykonywanie badania wokół prawego nadgarstka.
W celu wykonania badania usiądź na krześle w wyprostowanej pozycji, weź kilka głębokich wdechów i postaraj się rozluźnić. Rękę najlepiej połóż na stole – łokciem w dół, a wnętrzem dłoni do góry. Podeprzyj ramię czymś miękkim, np. płaską poduszką lub zwiniętym ręcznikiem. Mankiet ciśnieniomierza załóż mniej więcej 1,5 cm nad łokciem – na tym samym poziomie, co serce. Wcześniej możesz ucisnąć tętnicę około 2,5 cm nad łokciem po wewnętrznej stronie, by określić miejsce, w którym tętno jest najsilniejsze.
Mocno zapnij mankiet i wykonaj badanie. Pamiętaj, by w tym czasie nie poruszać się, nie zmieniać pozycji ciała ani nie mówić.
Jakie są normy ciśnienia krwi?
Po wykonaniu badania na wyświetlaczu ciśnieniomierza pojawią się trzy wartości. Pierwsza to ciśnienie skurczowe – siła, z jaką krew napiera na ścianę tętnicy podczas skurczu serca. Druga to ciśnienie rozkurczowe – siła, z jaką krew zostaje z powrotem wprowadzona do serca w czasie jego rozkurczu. Trzecia z kolei to puls, czyli ilość uderzeń serca na minutę.
Idealne ciśnienie dorosłego człowieka to 120:80 (ciśnienie skurczowe : ciśnienie rozkurczowe).
Nadciśnienie stwierdza się, gdy pierwsza wartość przekracza 140 bądź druga przekracza 90. Najczęściej jednak podwyższone jest zarówno ciśnienie skurczowe, jak i rozkurczowe. Jeśli uzyskany pomiar jest wyższy niż 120:80, ale nie przekracza jeszcze granicy ustalonej dla nadciśnienia, prawdopodobnie jesteś w grupie ryzyka. Właśnie w takich przypadkach regularne badanie ciśnienia krwi ma szczególne znaczenie.
Ważnym pomiarem jest też amplituda ciśnienia tętniczego, czyli różnica pomiędzy ciśnieniem skurczowym a rozkurczowym. Norma wynosi od 30 do 50 mmHg. Jeśli przekracza 55 mm Hg, może wskazywać na stan przedzawałowy. U pacjentów po 65. roku życia zwiększa ryzyko zachorowania na niewydolność nerek czy udar mózgu.
Prawidłowy puls wynosi 60-70 uderzeń na minutę. Zbyt wysokie wartości zwiększają ryzyko ciężkiego przebiegu chorób serca i układu krążenia.
Nieco inne normy obowiązują dla pacjentów chorujących m.in. na cukrzycę i niewydolność nerek. Ze względu na dużą trudność w utrzymaniu ciśnienia krwi na prawidłowym poziomie przy tych schorzeniach, obowiązują normy zalecane i są one wyższe niż standardowe. Wymaga to jednak indywidualnego podejścia lekarza do każdego pacjenta.
Jaki wybrać ciśnieniomierz?
Najbardziej miarodajny wynik badania dają manualne ciśnieniomierze zegarowe wymagające użycia słuchawek lekarskich. Obsługa takiego sprzętu jest jednak trudna dla zwykłego pacjenta. Poza tym próżno byłoby ich szukać w aptekach – używane są już praktycznie tylko w placówkach medycznych.
Praktyczniejszym wyborem są ciśnieniomierze elektroniczne. Dzieją się na manualne i automatyczne. Pierwsze wymagają samodzielnego napompowania mankietu, co nie zawsze jest proste i łatwo przy tym popełnić błędy. W przypadku ciśnieniomierzy automatycznych wystarczy włożyć rękę w mankiet i nacisnąć guzik, a aparat wykona pomiar samodzielnie.
Wyniki wyświetlane przez elektroniczne ciśnieniomierze automatyczne nie zawsze są idealnie precyzyjne. Jednak dla domowego badania okazują się zupełnie wystarczające. Pozwalają w łatwy i szybki sposób wychwycić ewentualne nieprawidłowości i zgłosić się z nimi do lekarza.
Optymalnym wyborem są ciśnieniomierze Hi-Tech – manualne aparaty elektroniczne o bardzo wysokiej dokładności. Choć są sporą inwestycją, sprawdzą się u osób zmagających się z poważnymi zaburzeniami układu krążenia, które muszą regularnie i dokładnie kontrolować prawidłowość ciśnienia tętniczego.
Kiedy do lekarza?
Jeśli zauważysz u siebie nieprawidłowości ciśnienia krwi, koniecznie powiedz o tym swojemu lekarzowi. W pierwszej kolejności wypisze on skierowanie na EKG, które potwierdzi lub wykluczy zaburzenia pracy serca. Leczenie nadciśnienia tętniczego to nie tylko farmakoterapia. Często niezbędna jest też zmiana stylu życia i porzucenie szkodliwych nawyków, np. palenia papierosów czy nadużywania alkoholu. Ogromne znaczenie dla zdrowia układu krążenia ma też dieta, aktywność fizyczna, prawidłowa masa ciała i unikanie stresu.
