Przez pierwsze dni nie daje prawie żadnych objawów, by w końcu zaskoczyć nas bólem gardła, katarem, kaszlem, bólem głowy i gorączką. Przyczyną przeziębienia jest infekcja wirusowa, dlatego nie wyleczą jej antybiotyki. Przeziębienie trzeba jednak leczyć, by uniknąć powikłań.
Częste, powszechne i uciążliwe przede wszystkim w okresie jesienno-zimowym, przeziębienie w rzeczywistości jest niegroźną chorobą. Objawy przeziębienia łatwo rozpoznać, a leczenie zazwyczaj polega na łagodzeniu dolegliwości.
Czym jest przeziębienie – przyczyny
Przyczyną przeziębienia, wbrew swojej nazwie, rzadko bywa wychłodzeniem organizmu. Chorobę wywołują wirusy – rhinowirusy, wirusy grypy i paragrypy, koronawirusy, adenowirusy, enterowirusy i metapneumowirusy. W rzeczywistości jednak wirusów będących przyczyną przeziębienia nie sposób zliczyć. Specjaliści uznają, iż jest ich ponad 200. To właśnie dlatego przeziębiamy się wielokrotnie w ciągu swojego życia, a chorujemy tylko raz na przykład na ospę wietrzną. O ile bowiem w przypadku ospy przyczyną infekcji jest jeden rodzaj wirusa, na który łatwo się uodpornić, o tyle w przypadku przeziębienia możemy przez całe życie stykać się z najróżniejszymi drobnoustrojami. Nasz organizm za każdym razem musi radzić sobie od nowa z wirusami – przyczynami infekcji. A my musimy leczyć objawy przeziębienia.
Wirusy przenoszą się bardzo łatwo. Wystarczy, by chora osoba kichnęła lub zakasłała, by drobnoustroje przedostały się drogą kropelkową do innego organizmu. Przyczyną tak dużej zaraźliwości jest też fakt, iż wirusy z upodobaniem przebywają na przedmiotach, które wcześniej dotykała chora osoba. Żyją i mają się całkiem dobrze na poręczach w autobusie, klawiszach bankomatów czy wind, klamkach, koszykach w sklepach i w wielu innych miejscach. To też najczęstsza przyczyna infekcji dzieci w przedszkolach – wystarczy, by przeziębiony malec kichnął na zabawkę, a zresztą grupy też się nią bawiła, by połowa przedszkolaków za kilka dni została w domu z gorączką i koniecznością leczenia objawów choroby.
Przeziębienie wraz ze swoimi uciążliwymi objawami najczęściej dotyka najmłodszych. Dzieci chorują nawet kilkanaście razy w roku, podczas gdy osoby dorosłe – średnio od 2 do 4 razy. Czym jesteśmy starsi, tym przeziębiamy się rzadziej i rzadziej musimy leczyć. Przyczyną zmniejszonej zachorowalności w starszym wieku jest odporność, jaką nasz organizm przez lata nabiera w kontakcie z najróżniejszymi wirusami.
Jakie są objawy przeziębienia?
W przeciwieństwie do grypy, której objawy dają o sobie znać już kilka godzin po zarażeniu, przeziębienie rozwija się powoli. Miną 2-3 dni, zanim dopadną nas wszystkie uciążliwe objawy i będziemy musieli rozpocząć leczenie. Choroba najpierw objawia się złym samopoczuciem, zmęczeniem i poczuciem ogólnego rozbicia. Przyczyną tego stanu jest namnażanie się bakterii i wnikanie ich w błony śluzowe. W odpowiedzi organizm uruchamia mechanizmy obronne, co objawia się poczuciem osłabienia.
Pierwszym charakterystycznym objawem przeziębienia jest suchość, drapanie i łaskotanie w nosie i gardle. To nieprzyjemne uczucie może przerodzić się w ból gardła i chrypkę.
Kolejne objawy przeziębienia to:
Wodnista wydzielina z nosa – przyczyną tzw. lejącego kataru jest próba usunięcia drobnoustrojów z górnych dróg oddechowych. Wodnisty katar ma barwę przeźroczystą, z czasem gęstnieje i zmienia odcień na żółty lub zielony. Wbrew obawom niektórych, takie zabarwienie nie zawsze jest objawem zakażenia bakteryjnego. Przyczyną jest obecność leukocytów, wysłanych przez układ immunologiczny do walki z wirusami i leczenia choroby.
Kaszel suchy i kaszel mokry – przyczyną kaszlu suchego jest podrażnienie dolnych dróg oddechowych, wywołane spływającą przez gardło wydzieliną. Suchy kaszel jest objawem przeziębienia przez dzień lub dwa, następnie przechodzi w kaszel mokry. Odksztuszanie zalegającej wydzieliny to nieodłączny element leczenia i powrotu do zdrowia.
Podwyższona temperatura – przyczyną stanu podgorączkowego lub gorączki przy przeziębieniu jest uruchomienie przez organizm reakcji obronnych.
Ból głowy, ból zatok – przyczyną dolegliwości bólowych przy przeziębieniu jest wydzielina zalegająca w zatokach. Ból zatok jest charakterystyczny – nasila się przy pochylaniu, często towarzyszy mu uczucie rozpierania w przedniej części głowy.
Jak leczyć przeziębienie i jego objawy?
Kiedy uciążliwe objawy przeziębienia uniemożliwiają nam normalne funkcjonowanie, leczenie musimy zacząć jak najszybciej. Najlepiej pozostać w łóżku i odpoczywać do momentu, gdy minie stan podgorączkowy i poczujemy się lepiej. Leczenie przeziębienia polega głównie na łagodzeniu objawów – katar, kaszel, ból głowy, ból gardła i złe samopoczucie zwykle mijają po około tygodniu. W tym czasie pamiętajmy, by dużo pić – odwodnienie może bowiem stać się przyczyną osłabienia organizmu, wzmóc objawy choroby i osłabić efekty leczenia. Pijmy wodę mineralną, herbatki ziołowe, herbatę z sokiem malinowym, miodem itp. – wspomogą leczenie przeziębienia.
Najbardziej uciążliwy objaw przeziębienia, czyli wodnisty katar, początkowo można zmniejszyć przez stosowanie kropli do nosa obkurczających naczynia krwionośne. Gdy wydzielina staje się gęsta, staje się przyczyną bólu zatok i utrudnionego oddychania. Wtedy należy stosować leczenie poprzez rozrzedzanie, np. wodą morską lub specjalnymi preparatami do płukania nosa i zatok.
Kolejny męczący objaw przeziębienia – suchy i mokry kaszel – złagodzimy syropem z cebuli i czosnku. Pomocne w leczeniu okażą się też syropy dostępne w aptece. Pamiętajmy przy tym, iż przyczyną kaszlu mokrego jest wydzielina zalegająca w drogach oddechowych, która musi być odksztuszana. Unikajmy więc leczenia tego objawu przeziębienia preparatami hamującymi odruch kaszlowy. Mokry kaszel to dobry objaw, niezbędny podczas leczenia.
W leczeniu bólu głowy i gorączki pomocne okażą się paracetamol i ibuprofen. Pamiętajmy jednak, iż podwyższona temperatura jest naturalnym objawem – reakcją obronną walczącego z chorobą organizmu. Jeśli więc gorączka nie jest bardzo wysoka, a ból umiarkowany, unikajmy obniżania temperatury za wszelką cenę. Lepiej leczyć się poprzez wygrzanie się i wypocenie w łóżku.
A co z antybiotykami? Pamiętajmy, iż przyczyną przeziębienia jest infekcja wirusowa, a nie bakteryjna. W leczeniu objawów choroby antybiotyki okażą się nieskuteczne. Ponadto wywołane lekami przeciwbakteryjnymi spustoszenia flory bakteryjnej w organizmie mogą przyczynić się do osłabienia odporności.
Jak zapobiegać przeziębieniu?
Przyczyną przeziębienia rzadko jest brak trzeciego swetra pod kurtką, unikajmy więc przegrzewania organizmu w celu uniknięcia objawów choroby. Dotyczy to przede wszystkim rodziców i dziadków, którzy często ubierają dzieci zbyt ciepło, wywołując przeciwny efekt – przegrzanie bywa przyczyną przeziębienia, ponieważ organizm jest mniej odporny na infekcję. Aby uniknąć choroby, uciążliwych objawów i konieczności leczenia, ubierajmy siebie i dzieci stosownie do pogody.
Przyczyną przeziębienia są wirusy, dlatego warto zrobić wszystko, aby mieć z nimi jak najmniejszy kontakt. Aby nie musieć leczyć przeziębienia, zadbajmy przede wszystkim o higienę.
W zapobieganiu przeziębieniu pomogą:
- Częste mycie rąk, a gdy nie ma takiej możliwości – korzystanie z preparatów odkażających
- Rozsądne unikanie kontaktu z chorymi leczącymi objawy przeziębienia
- Zdrowa, zbilansowana dieta bogata w warzywa i owoce
- Regularna aktywność fizyczna o umiarkowanym natężeniu
- Odstawienie używek, unikanie nadmiernej ilości alkoholu
- Unikanie stresu, wypoczynek, rezerwowanie czasu na regenerację
- Odpowiednia ilość snu
Niestety, nawet przy najzdrowszym trybie życia nie zawsze da się uniknąć zachorowania. Pamiętajmy jednak, by dobrze wyleczyć przeziębienie, nawet jeśli leczenie to miałoby polegać wyłącznie na łagodzeniu objawów. Pozornie niewinna infekcja może bowiem stać się przyczyną poważniejszych chorób, takich jak angina, zapalenie zatok, zapalenie krtani czy zapalenie ucha. Jeśli prawidłowo leczymy przeziębienie, męczące objawy powinny minąć szybko i nie pozostawić po sobie powikłań.
