Niewłaściwa dieta, stres, palenie, ale też zmiany hormonalne, problemy z układem pokarmowy, a nawet groźne infekcje wirusowe i bakteryjne – wypryski na skórze mogą mieć różne przyczyny. Czasem wystarczą domowe metody ich leczenia. Jednak w wielu wypadkach konieczna jest interwencja dermatologa.
Skóra to największy narząd naszego organizmu. Stanowi około 6% masy ciała, a jej powierzchnia może mieć nawet 2 m2. Wypryski na skórze to problem nie tylko estetyczny – mogą bowiem dużo powiedzieć o stanie naszego zdrowia.
Rodzaje wyprysków na skórze
Zmiany skórne mogą mieć różny charakter. Objawiają się w formie krostek, pęcherzyków, grudek, a nawet bąbli i plam. Choć pozornie wszystkie mogą się wydawać takie same, dermatolodzy wyróżniają wiele rodzajów zmian skórnych. Dzięki temu możliwe jest postawienie trafnej diagnozy i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Wypryski na skórze dzielimy według kilku kryteriów:
- Wielkości: drobne, średnie i grube
- Przyczyny: alergiczne, wywołane chorobami zakaźnymi lub metabolicznymi
- Miejsca: uogólnione i zlokalizowane
- Wyglądu: plamiste, pęcherzykowe, grudkowe i mieszane
- Czasu trwania: szybko ustępujące i utrzymujące się długo na skórze
Przyczyny wyprysków na skórze
Pojawienie się na nieestetycznych wyprysków na skórze zawsze ma swoją przyczynę. U nastolatków krosty na twarzy, dekolcie czy plecach występują pod wpływem dojrzewania i związanej z nim burzy hormonalnej. Czasem jednak przyczyna jest inna. U dorosłych (i nie tylko!) wypryski na skórze mogą być objawem choroby.
Choroby wirusowe. Zmiany na twarzy, rękach, plecach i innych częściach ciała mogą być objawem infekcji wirusowej. Najbardziej rozpoznawalną jest ospa wietrzna: pojawieniu się krost z biało-żółtymi wykwitami towarzyszy świąd, podwyższona temperatura ciała i ogólne złe samopoczucie. Ze względu na obowiązkowe szczepienia, rzadziej możemy zachorować na inne choroby wirusowe, choć zachorowania takie wciąż się zdarzają. Wypryski na skórze mogą być objawem różyczki, odry czy półpaśca. Inne choroby skóry to m.in. rumień nagły, rumień zakaźny czy mononukleoza. Swędząca i bolesna krosta na ustach to objaw opryszczki.
Choroby pasożytnicze. Najczęściej występującą chorobą wywołaną inwazją pasożytów, objawiającą się wysypką na skórze jest świerzb. Grudkowate krosty pojawiają się głównie w przestrzeniach międzypalcowych i zgięciach. Towarzyszy im silny świąd. Wśród innych chorób pasożytniczych można wymienić glistnicę, lambliozę czy schistosomatozę.
Choroby bakteryjne. Zwykle bardziej niebezpieczne niż infekcje wirusowe, choroby bakteryjne mogą objawiać się zmianami skórnymi. Drobne wypryski z tendencją do rozlewania się w rumieniowate plamy mogą wskazywać na szkarlatynę. Sączące się wykwity to możliwy objaw liszajca, a wysypka różnego rodzaju – zakażenia meningokokowego. Po ukąszeniu kleszcza okrągły rumień jest charakterystyczny dla boreliozy.
Alergie. Wypryski na skórze mogą być objawem reakcji alergicznej na leki, np. antybiotyki (głównie penicylinę), niesteroidowe leki przeciwzapalne czy kwas acetylosalicylowy. Drobne krostki mogą pojawiać się w wyniku uczulenia na kosmetyki czy środki do prania.
Choroby układu pokarmowego. Grudki, pęcherzyki, krostki, owrzodzenia, a nawet małe guzki na skórze mogą być objawem stanów zapalnych i chorób jelit. Wypryski na skórze mogą też zwiastować choroby trzustki i nerek. Wypryski na dekolcie pojawiają się przy nietolerancji glutenu i laktozy, a także przy zakażeniach grzybicznych.
Zmiany hormonalne. Krostki na szyi mogą być objawem chorób nadnerczy, ale też reakcją organizmu na nadmierne spożycie cukru.
Wypryski na skórze nie zawsze jednak oznaczają poważną chorobę. Pojawiający się trądzik na twarzy czy dekolcie często świadczy o złych nawykach żywieniowych. Krostki na ramionach mogą pojawić się pod wpływem stresu, a na przedramionach oznaczać niedobory witamin i składników mineralnych. Wypryski na plecach bywają objawem nietolerancji niektórych pokarmów. U kobiet w okresie okołomiesiączkowym trądzik pojawia się w wyniku zmian hormonalnych.
Leczenie wyprysków na skórze
Uciążliwe zmiany skórne, szczególnie jeśli towarzyszą im inne objawy, zawsze wymagają wizyty u lekarza. Czasem pomoże lekarz pierwszego kontaktu, np. przy leczeniu ospy wietrznej lub reakcji alergicznej na antybiotyk. Często jednak niezbędna jest pomoc dermatologa. Leczenie zależy od przyczyny pojawienia się wyprysków – może obejmować miejscowe łagodzenie zmian i zapobieganie nadkażeniom (np. przy ospie), podanie leków antyhistaminowych, a nawet antybiotyków.
W pozostałych przypadkach leczenie wyprysków na skórze może wymagać zmiany diety, ograniczenia ilości spożywanej czekolady, a często też dostosowania jadłospisu do nietolerancji pokarmowy. Bardzo ważna jest też odpowiednia pielęgnacja skóry – używanie naturalnych, bezzapachowych kosmetyków wolnych od chemicznych barwników. W aptekach dostępne są też specjalne preparaty do przemywania twarzy z zawartością m.in. witaminy A.
Domowe sposoby na wypryski na skórze
Z pojawiającymi się uciążliwymi zmianami trądzikowymi na skórze można walczyć domowymi sposobami. Wymaga to jednak systematyczności i wytrwałości, ponieważ efekt nie pojawia się od razu.
Olejki eteryczne – szczególnie olejek herbaciany, lawendowy i różany, a także olej rycynowy, działają przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Regulują pracę gruczołów łojowych, odżywiają, nawilżają i chronią przed wpływem czynników zewnętrznych. Wystarczy przecierać skórę nasączonym gazikiem rano i wieczorem.
Żel antybakteryjny i tonik – dostępne w każdej aptece i drogerii, kosmetyki te dobrze oczyszczają skórę trądzikową – odświeżą i zawężą ujścia gruczołów łojowych.
Maseczka z ogórka – położone na oczyszczoną twarz plastry ogórka odżywią i zregenerują skórę. Ogórek zawiera dużo witamin A, C i E. Można też zetrzeć go na tarce, wymieszać z miodem i wodą, po 3 godzinach przelać przez sitko i wykorzystywać w formie toniku.
Spirytus salicylowy – zawarty w nim kwas salicylowy przenika przez warstwę sebum i oczyszcza skórę na poziomie mieszków włosowo-łojowych. Bardzo dobrze usuwa wszelkie zanieczyszczenia, jednak nie powinien być stosowany przez dłuższy czas. Spirytus wysusza skórę, należy więc pamiętać o stosowaniu kremów nawilżających.
